сармацкія каштоўнасці дарогі сэрцу, але калі радзіма ў няволі, у снежнай завеі і сцюжы, лепшыя з яе сыноў становяцца сынамі буры. у кнізе час ад часу сустракаецца такі персанаж - высакародны валацуга з разбітым сэрцам разумныя людзі асуджаюць яго і шкадуюць. але менавіта сын буры бачыць таямнічую плачку, ўвасабленне забытай гісторыі, патрыятычнага абавязку.
падзеі ў тэксце ўспрымаюцца спачатку вачыма селяніна як інфернальныя, невытлумачальныя з'явы. потым - вачыма асвечаных спадароў, выкрывае забабоны. затым апавядальнік канстатуе: не варта легкадумна ставіцца да рэчаў, на першы погляд ненавуковым. "ёсць шмат на свеце, сябар гарацыя " як сцвярджае адзін з даследнікаў, п.васючэнкам, ян баршчэўскі папярэджваў нашчадкаў не занадта захапляцца эзатэрыкай, не лезці за тую заслону, куды нельга зазіраць цікаўным, інакш можна выклікаць катастрофу. і яшчэ адзін пласт - гэта гучыць у кожным радку патрыятызм, сімвалічнае выява былой свабоды, пакут народа, спробаў іву казкі баршчэўскага ствараліся паміж двума паўстаннямі, шматлікія з яго сяброў былі рэпрэсаваныя.
