сярэдняя: 5 (1 голас)
пісаць водгук на верш заўсёды складана, ды з кожнага правіла ёсць выключэнні. i «санет» адносіцца да іх: ён пераклікаецца з многімі творамі беларускай літаратуры. чытаючы твор, я ўспамінаю верш н. арсенневай «летуценні», бо тут уздымаюцца падобныя пытанні. але «санет» мае больш глыбокі сэнс. у ім чуваць любоў аўтара і да радзімы, і да мовы, і да мінуўшчыны, надзея на будучае. у вершы праходзіць чатыры розныя тэмы. але яны ўзаемазвязаны. ні адна з іх не можа існаваць без другіх. а іх зліццё ўяўляе сабой закончаную думку.
на першым плане ў вершы праходзіць тэма радзімы. людзі кажуць: «дарагая тая хатка, дзе радзіла мяне матка; дарагі той куток, дзе рэзан пупок». але ў «санеце» радзіма — гэта не толькі твой родны горад або вёсачка. радзіма — гэта твая бацькаўшчына. радзіма — гэта твая свядомасць, стан тваёй душы. эдуард валасевіч лаканічна выказвае свае думкі. радзіму ён разумев па-свойму, не падбірае да яе ўзвышаных эпітэтаў. ён успрымае яе такой, якая яна ёсць. дарагая так кажа аўтар. коратка і трапна. ён не апісвае яе прыгажосці. аўтар дае нам магчымасць самім адчуць радзіму вялікую і радзіму малую. радзіма вялікая — гэта наша краіна. радзіма малая — гэта месца, дзе ты нарадзіўся. мы ўяўляем яе прыгажосць: жаўрукі над полем раніцай і салаўі каля ракі ўвечары, спякотнае сонейка летам і ярка-марознае — узімку, пах сена, смутак развітання з родным кутком і радасць вяртання. э. валасевіч катэгарычна сцвярджае, што мы нідзе не будзем мець шчасця. толькі на радзіме.
але немагчыма поўнае разумение радзімы без любові да мовы. сіла роднай мовы — другая тэма верша. паэт параўноўвае моц роднага слова з карэннямі дрэў і заклікае нас да вяртання да роднай мовы. ён перасцерагае нас: калі дрэва страціць карані, яно страціць апору і не зможа больш красаваць на зямлі. так і народ. калі ён забывае мову, ён страчвае культуру, гісторыю, мінуўшчыну, ён вымірае. ф. багушэвіч некалі пісаў, каб не забывалі мы мовы напіай беларускай, бо іначай памрэм. лаканічны стыль пісьма э. валасевіча падкрэслівае магутнасць мовы. яго параўнанне вельмі трапнае: мова — гэта дрэва, кожны лісток якога — гэта слова. кожны чуў, як шэпчуцца паміж сабой лісты. адзін кажа нешта ласкава-мілагучнае, другі — адрывіста-сур'ёзнае, трэці — звонка-жартоўнае. а іх сугучча стварае густы шум, які паказвае веліч дрэва. так і наша мова. кожнае яе слова гучыць па-свойму. словы зліваюцца, утвараючы непаўторнае гучанне нашай роднай, мілагучнай мовы.
любоў да радзімы, родная побач з гэтымі словамі трэба паставіць яшчэ адно. гісторыя. без ведання яе мы не можам лічыць сябе грамадзянамі. гісторыя мінуўшчыны — гэта трэцяя тэма «санета». паэт сцвярджае, што мы ніколі не цураліся сваей гісторыі. беларусы — шматпакутны народ. мы павінны памятаць, што наша пічасце здабыта «жыццём» і «крывёю» нашых продкаў.
з гісторыяй неразрыўна звязана чацвёртая тэма верша. гэта тэма нашага сучаснага і будучага. яна гучыць як вынік, як абагульненне. тут э. валасевіч вельмі дакладна выкарыстаў прыметнік «новы». так, мы, дзеці, будзем ствараць менавіта «свет новы на планеце». такі свет, у якім кожны чалавек будзе любіць сваю краіну, ведаць яе гісторыю і мову, будзе паляпшаць жыццё.
абагульняючай тэмай верша, на мой погляд, з'яўляецца тэма сувязі пакаленняў. во паэт кажа пра радзіму, мову, гісторыю не так для тых, хто зараз жыве, а больш, напэўна, для тых, хто прыйдзе потым, хто будзе будаваць новае жыццё.
у «санеце» мне чуецца схаваны покліч. э. валасевіч нібы заклікае будаваць будучыню на моцных падмурках гісторыі.
верш мае цікавую будову. акрамя перамяжоўвання тэм, я заўважыла яшчэ адну рысу. аўтар спачатку рашуча аб нёчым заяўляе і толькі потым дае тлумачэнне сваім словам. так, ён кажа, што мы не павінны цурацца мовы роднай. потым ён нібы патлумачвае, што наша сіла і годнасць трымаецца на ей. i так у кожным с лупку.
«санет» абудзіў у маёй душы розныя думкі. але сярод іх ёсць і самая выразная, самая моцная. яе я хачу перадаць усім тым, каму неабыякавы лес нашай краіны. я хачу сказаць, што не павінна болын паўтарыцца абыякавасць наша да сваей радзімы і культуры. я не хачу, каб «туга па дарагой айчыне», але ўжо страчанай, «крочыла след у след за намі».
